Diyarbakır Türkiye’nin bir ili ve en kalabalık on ikinci şehri. TÜİK ADNKS verilerine göre 2017 sonu itibarıyla 1.699.901 nüfusa sahiptir. İlin yüzölçümü 15.168 km2‘dir. Valiliğin denizden yüksekliği 674 m’dir. Diyarbakır kent merkezi yaklaşık 9000 yıllık bir geçmişe sahiptir.
Mezopotamya ile Anadolu medeniyetlerinin geçiş bölgesinde olan Diyarbakır’ın tarihi çok eski devirlere dayanmaktadır. Yontma taş ve Mezolitik devirlerde Diyarbakır ve çevresinde var olan mağaralardan burada yerleşim olduğu yapılan arkeolojik araştırmalar ile anlaşılmıştır. Eğil-Silvan yakınlarındaki Hassun Dicle Nehri ve kolları üzerinde Ergani yakınlarında Hilar mağaralarında bu çağdan kalma kalıntılar tespit edilmiştir. Şehrin 65 kilometre kuzeybatısında Ergani ilçesi yakınlarında yer alan Çayönü Tepesi kazılarında, dünyanın en eski köyü bulunmuştur. Çayönü’ndeki insanlar zamanla göçebelikten yerleşik köy yaşama, avcılık ve toplayıcılıktan besin üretimine geçmiştir.
Şehrin kent merkezinde, MÖ 3000 Hitit ve Hurri-Mittani egemenliği yaşanmıştır. MÖ 1260 yılına kadar egemenliklerini sürdüren Hurri-Mitaniler’den sonra sırasıyla Asurlular, Aramiler, Urartular, İskitler, Medler, Persler, Makedonyalılar, Selevkoslar, Partlar, Ermeniler, Romalılar, Sasaniler, Bizanslılar, Emeviler, Abbasiler, Hamdaniler, Mervaniler,
Selçuklular, İnaloğulları, Artuklular, Eyyübiler, Moğollar, Akkoyunlular, Safeviler ve Osmanlılar Diyarbakır’a egemen olmuşlardır.
Asurlular döneminde şehir, bölge valilik merkezi olmuştur. Mîlâttan sonra bir ve ikinci asırlarda şehir ve bölgesi için Romalılar ve Partlar arasında savaşlar yapılmıştır. Romalılar’ın hakimiyetine geçen şehir Roma İmparatorluğu’nun yıkılması ile Bizans yönetime geçmiştir. Ömer döneminde islâm ordusu Diyarbakır’ı ve çevresini fethetmiştir. Halid bin Velid, Diyarbakır’a giren ilk İslam kumandanıdır. Diyarbakır böylece bir eyalet olarak İslâm devletine bağlandı.
869-899 yılları arasında Diyarbakır ve çevresinde Şeyhiler Hanedanı hüküm sürmüştür fakat Halîfe Mütazıd bu hakimiyete son vermiştir. Daha sonraki yıllarda Hamdânîler hâkim oldularsa da, 990 yılında bölgeye hâkim olan Mervaniler 1096 yılına kadar saltanat sürdü. Alparslan 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi’nden bir sene önce Diyarbakır’a geldi. Mervânîler, Selçuklular’a tabi oldu. Melikşah’ın vefatından sonra Diyarbakır’da egemenlik Suriye Selçukluları’na geçti.
1095’te Türk emirlerinden Sadr’ın Amid valisiyken ölümü sonrasında kardeşi İnal şehre yönetici olmuş, İnal’ın kendi adıyla 1098 yılında İnaloğulları Beyliği’ni kurmasıyla bu beyliğin yönetiminde kalmıştır. 1142 yılından sonra da vezir Nisanoğlu Müeyyedüddin ve ardılları yarı bağımsız olarak Âmid şehrini yönettiler. Eyyubilere tabi olan Artuklu Beyliği’nin Hasankeyf Artuklu hükümdarı Nureddin Muhammed’in talebi üzerine Âmid şehri Selahaddin Eyyubi komutasındaki Eyyubi ve Artuklu kuvvetlerince 1183 yılında ele geçirildi. Selahaddin Eyyubi şehri Nureddin Muhammed’e bırakmış ve böylece şehir Hasankey Artukluları’nın başkenti olmuştur. 1232 yılına kadar Hasankeyf Artukluları’nın hakimiyetinde kalan yerleşim bu tarihte Eyyubiler tarafından ele geçirildi. 1241’de yılında Anadolu Selçuklu Devleti’nin denetiminde olan şehir, 1257-1259 yılları arasında Meyyafakirin Beyinin denetimine girdi. 1259’da İlhanlılar tarafından alınan şehir kendilerine tabi olan Anadolu Selçukluları’na geri verildi. Şehir, 1302 yılında İlhanlı hükümdarı tarafından Mardin Artukluları’na bırakıldı. 1394 yılına kadar Artuklu hakimiyetinde kaldı. Artuklular dönemlerinde kente önemli bir Türkmen kökenli nüfus yerleşimi olmuştur.
1394 yılında Timur tarafından yağmalanan yerleşim 1404 yılında Timur tarafından Akkoyunlular’a bırakıldı. Akkoyunlu devletinin kurulmasıyla da bir süre bu devlete başkentlik yaptı. Şehir, 1508’de Safeviler tarafından ele geçirildi.
1508-1515 yılları arasında Anadolu Beylikleri, Memlûkler Safevî devletleri arasında bu bölge için mücadele devam etti. Osmanlı hükümdarı Yavuz Sultan Selim, Diyarbakır’ı ve bütün Güneydoğu Anadolu’yu 15 Eylül 1515’te Bıyıklı Mehmet Paşa kumandasında Osmanlıegemenliğine kattı.
Diyarbakır, Osmanlılar döneminde önemli eyaletlerden birinin merkezi olmuş, doğuya sefer yapan orduların hareket üssü ve kışlağı görevini görmüştür. Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde özellikle I. Dünya Savaşı’nın yakın zamanlarında hastalık, yangın ve sefalet yüzünden büyük sıkıntı çeken Diyarbakır; Cumhuriyet devrinde büyük ve önemli imar, sosyal, kültürel ve ekonomik hareketler yaşamıştır. 1950’lerden sonra yeni şehir kurulmuş; yollar, hastaneler, okullar ve modern yapılarla gün geçtikçe büyümüş ve gelişmiştir. Yeni şehir kara, hava ve demir yollarıyla Türkiye’nin dört bir yanına bağlanmış önemli merkezlerden biri haline gelmiştir.
Diyarbakır İl Nüfusu: 1.699.901 (2017 sonu). İlin yüzölçümü 15.168 km2‘dir. İlde km2‘ye 112 kişi düşmektedir. (Yoğunluğun en fazla olduğu ilçe: 901 kişi ile Bağlar’dır) İlde yıllık nüfus artış oranı %1,60 olmuştur.
2017 yılında TÜİK verilerine göre 17 İlçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 1.041 mahalle bulunmaktadır.
Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Kayapınar (%5,16)- Sur (-% 2,92)
| İlçelerin Nüfusu ve Artış Oranları-Belediye, Mahalle, Köy Sayıları-Şehir ve Köy Nüfusları ve Oranları-Km2 ye Düşen Kişi Sayısı | ||||||||||
| İlçe | Nüfus ’17 | Nüfus Artışı % | Belediye S. | Mah.Say. | Şehir nüfus | Köy Say. | Köy Nüfus | Şehirli % | Alanı km2 | Yoğunluk |
| Bağlar | 386.578 | 2,29 | 1 | 48 | 386.578 | 0 | 0 | 100,0 | 429 | 901 |
| Bismil | 116.171 | 0,59 | 1 | 122 | 116.171 | 0 | 0 | 100,0 | 1.679 | 69 |
| Çermik | 50.886 | 0,59 | 1 | 81 | 50.886 | 0 | 0 | 100,0 | 948 | 54 |
| Çınar | 72.682 | 1,41 | 1 | 99 | 72.682 | 0 | 0 | 100,0 | 1.934 | 38 |
| Çüngüş | 11.836 | -1,87 | 1 | 40 | 11.836 | 0 | 0 | 100,0 | 512 | 23 |
| Dicle | 38.450 | -0,98 | 1 | 46 | 38.450 | 0 | 0 | 100,0 | 738 | 52 |
| Eğil | 22.600 | -0,60 | 1 | 30 | 22.600 | 0 | 0 | 100,0 | 449 | 50 |
| Ergani | 128.642 | 1,43 | 1 | 102 | 128.642 | 0 | 0 | 100,0 | 1.510 | 85 |
| Hani | 32.573 | 0,02 | 1 | 26 | 32.573 | 0 | 0 | 100,0 | 436 | 75 |
| Hazro | 16.709 | -0,72 | 1 | 31 | 16.709 | 0 | 0 | 100,0 | 426 | 39 |
| Kayapınar | 342.977 | 5,16 | 1 | 34 | 342.977 | 0 | 0 | 100,0 | 480 | 715 |
| Kocaköy | 16.675 | 1,12 | 1 | 22 | 16.675 | 0 | 0 | 100,0 | 248 | 67 |
| Kulp | 35.723 | 2,22 | 1 | 57 | 35.723 | 0 | 0 | 100,0 | 1.560 | 23 |
| Lice | 24.412 | -2,80 | 1 | 69 | 24.412 | 0 | 0 | 100,0 | 982 | 25 |
| Silvan | 85.256 | 0,91 | 1 | 93 | 85.256 | 0 | 0 | 100,0 | 1.252 | 68 |
| Sur | 113.447 | -2,92 | 1 | 100 | 113.447 | 0 | 0 | 100,0 | 1.227 | 92 |
| Yenişehir | 204.284 | 0,36 | 1 | 41 | 204.284 | 0 | 0 | 100,0 | 358 | 571 |
| DİYARBAKIR | 1.699.901 | 1,60 | 17 | 1.041 | 1.699.901 | 0 | 0 | 100,0 | 15.168 | 112 |
Toplam: Uygun Kamp Bulunamadı . hepsini göster
Aradığınızı bulamadınız mı? Gelişmiş arama yapın!
Diyarbakır Türkiye’nin bir ili ve en kalabalık on ikinci şehri. TÜİK ADNKS verilerine göre 2017 sonu itibarıyla 1.699.901 nüfusa sahiptir. İlin yüzölçümü 15.168 km2‘dir. Valiliğin denizden yüksekliği 674 m’dir. Diyarbakır kent merkezi yaklaşık 9000 yıllık bir geçmişe sahiptir.
Mezopotamya ile Anadolu medeniyetlerinin geçiş bölgesinde olan Diyarbakır’ın tarihi çok eski devirlere dayanmaktadır. Yontma taş ve Mezolitik devirlerde Diyarbakır ve çevresinde var olan mağaralardan burada yerleşim olduğu yapılan arkeolojik araştırmalar ile anlaşılmıştır. Eğil-Silvan yakınlarındaki Hassun Dicle Nehri ve kolları üzerinde Ergani yakınlarında Hilar mağaralarında bu çağdan kalma kalıntılar tespit edilmiştir. Şehrin 65 kilometre kuzeybatısında Ergani ilçesi yakınlarında yer alan Çayönü Tepesi kazılarında, dünyanın en eski köyü bulunmuştur. Çayönü’ndeki insanlar zamanla göçebelikten yerleşik köy yaşama, avcılık ve toplayıcılıktan besin üretimine geçmiştir.
Şehrin kent merkezinde, MÖ 3000 Hitit ve Hurri-Mittani egemenliği yaşanmıştır. MÖ 1260 yılına kadar egemenliklerini sürdüren Hurri-Mitaniler’den sonra sırasıyla Asurlular, Aramiler, Urartular, İskitler, Medler, Persler, Makedonyalılar, Selevkoslar, Partlar, Ermeniler, Romalılar, Sasaniler, Bizanslılar, Emeviler, Abbasiler, Hamdaniler, Mervaniler,
Selçuklular, İnaloğulları, Artuklular, Eyyübiler, Moğollar, Akkoyunlular, Safeviler ve Osmanlılar Diyarbakır’a egemen olmuşlardır.
Asurlular döneminde şehir, bölge valilik merkezi olmuştur. Mîlâttan sonra bir ve ikinci asırlarda şehir ve bölgesi için Romalılar ve Partlar arasında savaşlar yapılmıştır. Romalılar’ın hakimiyetine geçen şehir Roma İmparatorluğu’nun yıkılması ile Bizans yönetime geçmiştir. Ömer döneminde islâm ordusu Diyarbakır’ı ve çevresini fethetmiştir. Halid bin Velid, Diyarbakır’a giren ilk İslam kumandanıdır. Diyarbakır böylece bir eyalet olarak İslâm devletine bağlandı.
869-899 yılları arasında Diyarbakır ve çevresinde Şeyhiler Hanedanı hüküm sürmüştür fakat Halîfe Mütazıd bu hakimiyete son vermiştir. Daha sonraki yıllarda Hamdânîler hâkim oldularsa da, 990 yılında bölgeye hâkim olan Mervaniler 1096 yılına kadar saltanat sürdü. Alparslan 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi’nden bir sene önce Diyarbakır’a geldi. Mervânîler, Selçuklular’a tabi oldu. Melikşah’ın vefatından sonra Diyarbakır’da egemenlik Suriye Selçukluları’na geçti.
1095’te Türk emirlerinden Sadr’ın Amid valisiyken ölümü sonrasında kardeşi İnal şehre yönetici olmuş, İnal’ın kendi adıyla 1098 yılında İnaloğulları Beyliği’ni kurmasıyla bu beyliğin yönetiminde kalmıştır. 1142 yılından sonra da vezir Nisanoğlu Müeyyedüddin ve ardılları yarı bağımsız olarak Âmid şehrini yönettiler. Eyyubilere tabi olan Artuklu Beyliği’nin Hasankeyf Artuklu hükümdarı Nureddin Muhammed’in talebi üzerine Âmid şehri Selahaddin Eyyubi komutasındaki Eyyubi ve Artuklu kuvvetlerince 1183 yılında ele geçirildi. Selahaddin Eyyubi şehri Nureddin Muhammed’e bırakmış ve böylece şehir Hasankey Artukluları’nın başkenti olmuştur. 1232 yılına kadar Hasankeyf Artukluları’nın hakimiyetinde kalan yerleşim bu tarihte Eyyubiler tarafından ele geçirildi. 1241’de yılında Anadolu Selçuklu Devleti’nin denetiminde olan şehir, 1257-1259 yılları arasında Meyyafakirin Beyinin denetimine girdi. 1259’da İlhanlılar tarafından alınan şehir kendilerine tabi olan Anadolu Selçukluları’na geri verildi. Şehir, 1302 yılında İlhanlı hükümdarı tarafından Mardin Artukluları’na bırakıldı. 1394 yılına kadar Artuklu hakimiyetinde kaldı. Artuklular dönemlerinde kente önemli bir Türkmen kökenli nüfus yerleşimi olmuştur.
1394 yılında Timur tarafından yağmalanan yerleşim 1404 yılında Timur tarafından Akkoyunlular’a bırakıldı. Akkoyunlu devletinin kurulmasıyla da bir süre bu devlete başkentlik yaptı. Şehir, 1508’de Safeviler tarafından ele geçirildi.
1508-1515 yılları arasında Anadolu Beylikleri, Memlûkler Safevî devletleri arasında bu bölge için mücadele devam etti. Osmanlı hükümdarı Yavuz Sultan Selim, Diyarbakır’ı ve bütün Güneydoğu Anadolu’yu 15 Eylül 1515’te Bıyıklı Mehmet Paşa kumandasında Osmanlıegemenliğine kattı.
Diyarbakır, Osmanlılar döneminde önemli eyaletlerden birinin merkezi olmuş, doğuya sefer yapan orduların hareket üssü ve kışlağı görevini görmüştür. Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde özellikle I. Dünya Savaşı’nın yakın zamanlarında hastalık, yangın ve sefalet yüzünden büyük sıkıntı çeken Diyarbakır; Cumhuriyet devrinde büyük ve önemli imar, sosyal, kültürel ve ekonomik hareketler yaşamıştır. 1950’lerden sonra yeni şehir kurulmuş; yollar, hastaneler, okullar ve modern yapılarla gün geçtikçe büyümüş ve gelişmiştir. Yeni şehir kara, hava ve demir yollarıyla Türkiye’nin dört bir yanına bağlanmış önemli merkezlerden biri haline gelmiştir.
Diyarbakır İl Nüfusu: 1.699.901 (2017 sonu). İlin yüzölçümü 15.168 km2‘dir. İlde km2‘ye 112 kişi düşmektedir. (Yoğunluğun en fazla olduğu ilçe: 901 kişi ile Bağlar’dır) İlde yıllık nüfus artış oranı %1,60 olmuştur.
2017 yılında TÜİK verilerine göre 17 İlçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 1.041 mahalle bulunmaktadır.
Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Kayapınar (%5,16)- Sur (-% 2,92)
| İlçelerin Nüfusu ve Artış Oranları-Belediye, Mahalle, Köy Sayıları-Şehir ve Köy Nüfusları ve Oranları-Km2 ye Düşen Kişi Sayısı | ||||||||||
| İlçe | Nüfus ’17 | Nüfus Artışı % | Belediye S. | Mah.Say. | Şehir nüfus | Köy Say. | Köy Nüfus | Şehirli % | Alanı km2 | Yoğunluk |
| Bağlar | 386.578 | 2,29 | 1 | 48 | 386.578 | 0 | 0 | 100,0 | 429 | 901 |
| Bismil | 116.171 | 0,59 | 1 | 122 | 116.171 | 0 | 0 | 100,0 | 1.679 | 69 |
| Çermik | 50.886 | 0,59 | 1 | 81 | 50.886 | 0 | 0 | 100,0 | 948 | 54 |
| Çınar | 72.682 | 1,41 | 1 | 99 | 72.682 | 0 | 0 | 100,0 | 1.934 | 38 |
| Çüngüş | 11.836 | -1,87 | 1 | 40 | 11.836 | 0 | 0 | 100,0 | 512 | 23 |
| Dicle | 38.450 | -0,98 | 1 | 46 | 38.450 | 0 | 0 | 100,0 | 738 | 52 |
| Eğil | 22.600 | -0,60 | 1 | 30 | 22.600 | 0 | 0 | 100,0 | 449 | 50 |
| Ergani | 128.642 | 1,43 | 1 | 102 | 128.642 | 0 | 0 | 100,0 | 1.510 | 85 |
| Hani | 32.573 | 0,02 | 1 | 26 | 32.573 | 0 | 0 | 100,0 | 436 | 75 |
| Hazro | 16.709 | -0,72 | 1 | 31 | 16.709 | 0 | 0 | 100,0 | 426 | 39 |
| Kayapınar | 342.977 | 5,16 | 1 | 34 | 342.977 | 0 | 0 | 100,0 | 480 | 715 |
| Kocaköy | 16.675 | 1,12 | 1 | 22 | 16.675 | 0 | 0 | 100,0 | 248 | 67 |
| Kulp | 35.723 | 2,22 | 1 | 57 | 35.723 | 0 | 0 | 100,0 | 1.560 | 23 |
| Lice | 24.412 | -2,80 | 1 | 69 | 24.412 | 0 | 0 | 100,0 | 982 | 25 |
| Silvan | 85.256 | 0,91 | 1 | 93 | 85.256 | 0 | 0 | 100,0 | 1.252 | 68 |
| Sur | 113.447 | -2,92 | 1 | 100 | 113.447 | 0 | 0 | 100,0 | 1.227 | 92 |
| Yenişehir | 204.284 | 0,36 | 1 | 41 | 204.284 | 0 | 0 | 100,0 | 358 | 571 |
| DİYARBAKIR | 1.699.901 | 1,60 | 17 | 1.041 | 1.699.901 | 0 | 0 | 100,0 | 15.168 | 112 |
