Balıkesir

Harita Yükleniyor

Görünüm

Normal Gece Yarısı Family Fest Açık Koyu Riverside Ozan

Konumum Tam ekran

Balıkesir, Türkiye’nin bir ili ve en kalabalık on yedinci şehri. Marmara Bölgesi’nin Güney Marmara Bölümü’nde, topraklarının bir kısmı ise Ege Bölgesi’nde yer alan ilin hem Marmara hem de Ege Denizi’ne kıyısı bulunur. Türkiye genelinde ise iki deniz ile komşu olan sadece 6 il vardır. İl, Kuzeybatı Anadolu’da bulunmaktadır. Doğusunda Bursa ve Kütahya illeri, güneyinde Manisa ve İzmir illeri ve batısında Çanakkale ili vardır. Ayvalık ilçesinden de Yunanistan’ın Midilli Adası’na komşudur.

İl nüfusu 2016 itibarıyla 1.196.176’dır. İlin yüzölçümü 14.583 m²’dir. İlde km²’ye 82 kişi düşmektedir. Yoğunluğun en fazla olduğu ilçe, 254 kişi ile Karesi’dir. İlin denizden yüksekliği 145 metredir. 2016 yılında TÜİK verilerine göre 20 İlçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 1129 mahalle bulunmaktadır.

Tarihte genellikle Misya ve Karesi adlarıyla bilinen Balıkesir yöresi, zamanla Roma, Bizans, Anadolu Selçuklu, Karesi Beyliği ve Osmanlı egemenliğinde kalmıştır. Temel geçim kaynağı tarım ve hayvancılık olup bamya, börülce, kavun, zeytin, zeytinyağı, kelle peyniri gibi zirai ürünleri ile ayrıca daha çok yerli turizmde öne çıkan sahil kasabalarıyla meşhurdur. Yağcıbedir halısı, kolonyası, kaymaklısı, kozak üzümü, ayvalık tostu, saçaklı mantısı ve höşmerimi diğer bilinen yöresel ürünleridir.

Türk Silahlı Kuvvetleri Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın ilk jet üssü olan 9. Ana Jet Üs Komutanlığı ile 6. Ana Jet Üs Komutanlığı Balıkesir’de bulunmaktadır.

Tarihçe

Balıkesir genelindeki pek çok höyük, mağara ve düz yerleşim yerlerinde yapılan araştırmalarda bu topraklara MÖ 8000-3000 yılları arası yerleşildiği ortaya çıkmıştır. Havran’a 8 km. mesafedeki İnboğazı mağaralarında Paleolitik, Neolitik ve Kalkolitik devirlerinden kalma kalıntılar bulunmuştur. Babaköy (Başpınar) kazılarında, Yortan mezarlığında, Ayvalık Dikili yolu üzerindeki Kaymak Tepe’de Bakır Çağı’na ait kalıntılar ve yerleşim yerleri bulunmuştur. Bu bölgede ilk defa adı geçen şehir Agiros (Achiraus)’dur.Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılmasından sonra bölgede Karesi Beyliği kurulmuş, ardından bölge Osmanlı Devleti’nin eline geçmiştir.

Nüfus

2010 nüfus sayımına göre ilin nüfusu 1.152.323’dır. Bu rakamın 578.663’ini erkek, 573.660’ini kadın oluşturmaktadır. İl sınırları içinde nüfusun en çok olduğu yer ise Altıeylül ilçesidir. Kent nüfusu 662.199, kırsal kesim nüfusu 468.077’dir. 2000 yılı verilerine göre il, ülkede doğurganlık hızı en fazla olan 68. ildir.

Yine 2008 verilerine göre altı yaşın üstündeki 68.878 kişi okuma yazma bilmemektedir. Bunun 16.192’si erkek, 52.686’sı kadındır. 50.545 kişinin okuma yazma bilip bilmediğine dair bilgi olmamakla birlikte 932.726 kişi okuma yazma bilmektedir. 2000 yılı verilerine göre ildeki okur yazar nüfus oranı 88.34 olup, il ülke genelinde 29.dur.

Balıkesir’deki nüfusun 897.849’u nüfusa Balıkesir adına kayıtlı iken geri kalan nüfus diğer illerden göçenler ve yabancılardan oluşmaktadır. Diğer illerden gelen nüfus içinde en büyük oran 19.735 kişiyle Çanakkale’ye aittir. Çanakkale’yi 13.808 kişiyle İstanbul, 12.611 kişiyle Bursa, 8.872 kişiyle Manisa, 8.787 kişiyle İzmir ve 7.306 kişiyle Sivas izlemektedir. Marmara ve Ege Bölgesi’nden olmayanlar içinde en yoğun nüfus Sivas’tan sonra 6.891 kişiyle Trabzon’a aittir. Bu ili 6.744 kişiyle Erzurum ve 5.489 kişiyle Ankara izlemektedir. Balıkesir’de en az nüfus barındıran iller ise 386 kişiyle Yalova, 292 kişiyle Hakkâri ve 197 kişiyle Şırnak’tır.

Türkiye genelinde ise Balıkesir kütüğüne kayıtlı insan sayısı 1.226.302’dir. Balıkesir adına kayıtlılar, Balıkesir’den sonra en çok 87.998 kişiyle İstanbul’dadır. İstanbul’u 65.950 kişiyle İzmir, 41.039 kişiyle Bursa, 36.717 kişiyle Manisa,17.292 kişiyle Ankarave 10.003 kişiyle Çanakkale izlemektedir. Balıkesir adına kayıtlıların en az bulunduğu il ise Kilis’tir. Burada sadece 86 Balıkesirli vardır.

Bugün, Balıkesir halkı Manav, Yörük, Çepni, Türkmen (Tahtacı), Muhacir ve Tatar olarak altı etnografik karaktere ayrılmaktadır. Washington Yakın Doğu Araştırmaları Enstitüsü’nün yaptığı araştırmaya göre nüfusun % 5 ile 10 arası Alevidir. 17. yüzyıldan sonra yöre, iskan merkezi olduğundan Türkçe konuşmayan gruplar da yörede iskan edilmiştir. Bunlar; Balkanlardan gelen Boşnak, Arnavut ve Pomaklar ile Kafkasyadan gelen Çerkes ile Gürcü gruplarıdır. Osmanlı döneminde yörede sayıları fazla olan Rumlar ve Ermeniler, Kurtuluş Savaşı’ndan sonra Yunan kuvvetleriyle beraber ve nüfus mübadelesi ile Yunanistan’a gitmişlerdir.

Balıkesir il nüfus bilgileri
Yıl	Toplam	Sıra	Fark	Şehir – Kır
1965	708.342	9		%33 230.353 477.989 %67
1970	749.669	9	%6	%35 261.626 488.043 %65
1975	789.255	10	%5	%37 294.827 494.428 %63
1980	853.177	11	%8	%40 344.368 508.809 %60
1985	910.282	14	%7	%45 407.585 502.697 %55
1990	973.314	16	%7	%48 468.758 504.556 %52
2000	1.076.347	16	%11	%54 577.595 498.752 %46
2007	1.118.313	17	%4	%58 649.423 468.890 %42
2008	1.130.276	17	%1	%59 662.199 468.077 %41
2009	1.140.085	17	%1	%60 678.732 461.353 %40
2010	1.152.323	17	%1	%60 694.926 457.397 %40
2011	1.154.314	17	%0	%61 701.213 453.101 %39
2012	1.160.731	17	%1	%61 711.743 448.988 %39
2013	1.162.761	17	%0	%100 %0
2014	1.189.057	17	%2	%100 %0
2015	1.186.688	17	-%0	%100 %0

Güncel Nüfus Değerleri tablosu (2017):

Aydın İl Nüfusu: 1.204.824(2017 sonu). İlin yüzölçümü 14,583 km²’dir. İlde km²’ye 83 kişi düşmektedir. (Yoğunluğun en fazla olduğu ilçe: 256 kişi ile Karesi’dir) İlde yıllık nüfus artış oranı %0,72 olmuştur.

2017 yılında TÜİK verilerine göre 20 İlçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 1129 mahalle bulunmaktadır.

Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Edremit (%2,31)- Dursunbey (-% 2,97)

İlçelerin Nüfusu ve Artış Oranları-Belediye, Mahalle, Köy Sayıları-Şehir ve Köy Nüfusları ve Oranları-Km2 ye Düşen Kişi Sayısı
İlçe	Nüfus ’17	Nüfus Artışı %	Belediye S.	Mah.Say.	Şehir nüfus	Köy Say.	Köy Nüfus	Şehirli %	Alanı km²	Yoğunluk
Altıeylül	177.867	1,63	1	94	177.867	0	0	100,0	956	186
Ayvalık	68.831	0,55	1	34	68.831	0	0	100,0	305	226
Balya	12.997	-2,89	1	46	12.997	0	0	100,0	797	16
Bandırma	152.480	2,01	1	54	152.480	0	0	100,0	755	202
Bigadiç	49.377	0,11	1	80	49.377	0	0	100,0	1.108	45
Burhaniye	58.775	1,69	1	38	58.775	0	0	100,0	420	140
Dursunbey	36.324	-2,97	1	111	36.324	0	0	100,0	1.719	21
Edremit	148.341	2,31	1	47	148.341	0	0	100,0	682	218
Erdek	32.317	-0,49	1	28	32.317	0	0	100,0	307	105
Gömeç	12.950	1,34	1	13	12.950	0	0	100,0	171	76
Gönen	73.289	0,50	1	101	73.289	0	0	100,0	1.162	63
Havran	27.662	0,08	1	34	27.662	0	0	100,0	565	49
İvrindi	32.882	-1,63	1	69	32.882	0	0	100,0	818	40
Karesi	178.105	0,98	1	70	178.105	0	0	100,0	695	256
Kepsut	23.342	-1,89	1	68	23.342	0	0	100,0	889	26
Manyas	19.356	-2,38	1	50	19.356	0	0	100,0	634	31
Marmara	8.828	-0,56	1	14	8.828	0	0	100,0	134	66
Savaştepe	18.187	-0,93	1	50	18.187	0	0	100,0	427	43
Sındırgı	33.753	-1,88	1	74	33.753	0	0	100,0	1.387	24
Susurluk	39.161	-0,63	1	54	39.161	0	0	100,0	652	60
BALIKESİR	1.204.824	0,72	20	1.129	1.204.824	0	0	100,0	14.583	83

Ekonomi

Balıkesir’in sahil kesimlerinde zeytincilik, bağcılık ve balıkçılık yapılmaktadır. Buralarda turizm de gelişmiştir. İç kesimlerinde ise tarım, hayvancılık, ormancılık ve madencilik yapılmaktadır.İl, tek merkezli büyüme modeli yerine dengeli büyüme modelini seçerek bu kalkınma planına ilçeleri de dahil etmiştir. İlde Anadolu Kaplanı sıfatına sahip 16 şirket, 2003 yılı istatistiklerine göre de Sanayi siciline kayıtlı 467 kuruluş vardır. İlin iç ve dış ticaret hacmi 486.313.997.254.096 TL, ihracat miktarı 80.699.902 $ ve ithalat miktarı 147.567.184 $’dır. Balıkesir, devletin en fazla mülk sahibi olduğu ildir. İlin % 40.77’si, Hazineye ait taşınmazlardan oluşmaktadır.

Balıkesir Türkiye’nin gelişmiş illerinden biridir. 2001 yılı verilerine göre Türkiye gayri safi yurt içi hasılası içinde yüzde 1,5’lik paya sahip olan Balıkesir, iller sıralamasında 13. büyük ekonomidir. 2000 yılındaki GSYİH’si 2.429.091.750 TL olup kişi başına düşen millî gelir ise 2005 dolardır.

Tarım ve hayvancılık

İlin başlıca geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır.Ekonomik faaliyetler içinde tarımın payı sanayiye göre az olup %49’dur. Çalışan nüfusun ise % 56,7’si tarım ile uğraşmaktadır. İlin tarım yapılan arazisi 510.456 hektardır. İlde genel olarak yetiştirilen tarım ürünleri; tahıl ürünleri, susam, haşhaş, ayçiçeği, tütün, şeker pancarı, domates ve kavundur. Yetiştirilen diğer önemli ürünler tütün, taze fasulye, börülce, şeftali, elma ve mandalinadır. 2002’de Türkiye’de üretilen baklanın %4.3’ü, sarımsağın %13.5’i, karnabaharın %9.8’i, pirincin %12.2’si, domatesin %5.5’i, karpuzun %3.9’u, kavunun %6.9’u, aspirin %89’u ve buğdayın %2.2’si Balıkesir topraklarında yetiştirilmiştir. Türkiye’nin 12 tonluk kuşkonmaz üretiminin tamamı Balıkesir’den gerçekleştirilmekte olup, baklagil üretiminde de birinci sıradaki ildir. İlin 71 dekarlık alanında seracılık yapılmakta olup, buralarda domates, salatalık ve taze fasulye üretilmektedir. Balıkesir’deki traktör sayısı ise 2002 rakamlarına göre 33449’dur. Toplam tarım ürünü üretimine bakıldığında il, ülkede 3. sıradadır. Pamuk üretimi de yapılmakta olup Marmara Bölgesi’nde Bursa ili ile birlikte en çok pamuk üreten ildir. İlin sahil kesiminde zeytincilik yapılmaktadır. İl sınırları içinde 10 milyon kadar zeytin ağacı bulunmaktadır. İldeki zeytin üretimi, ülkedeki toplam zeytin üretiminin % 8’i kadardır. Halbuki bu oran 2002 yılında %10.7’dir. Balıkesir Ovası, Gönen Ovası, Susurluk Ovası ve Edremit Ovası ilin başlıca üretim yerleridir. Gönen ovasının başlıca ürünü ise pirinçtir.

210.020 hektarlık meralar ve çayırlarile yüksek kesimlerde küçük ve büyük baş hayvancılık yapılmaktadır. 2007 yılında il, kırmızı et üretiminde birinci olmuştur. İl, ülkedeki tavuk işletmelerinin % 9’u barındırarak ülkede 3. konumdadır. Balıkesir’de 2000 yılı verilerine göre, yaklaşık 700 bin koyun, 238 bin sığır, 151 bin kıl keçisi ve 15 milyon tavuk bulunmaktadır. Türkiye süt üretiminin %3.8’i, kırmızı etin %5,6’sı, beyaz etin %18’i Balıkesir’de üretilmektedir. İlde devekuşu ve domuz çiftlikleri de bulunmaktadır. İldeki domuz çiftliği, Türkiye’deki son domuz çiftliğidir. Merkez, Havran, İvrindi, Susurluk, Manyas ve Savaştepe ilçelerinde peynir ve yoğurt mandıraları yaygındır.

Sanayi

İlde yapılan sanayi işlerinin payı % 51’dir. Sanayinin oranı tarımdan yüksek olsa da diğer illerde bu rakam çok daha yukarılardadır. İl sınırları içerisinde Sanayi siciline kayıtlı 4 tane Organize Sanayi Bölgesi vardır. İlin başlıca geçim kaynağı tarım olduğu için de tarıma dayalı endüstri gelişmiştir. İlin iç kesimlerinde tarıma dayalı sanayi egemendir. Ayrıca buralarda şeker, un, yem, döküm, tarım alet ve makinaları, transformatör, floresan-aydınlatma, pamuklu dokuma, kâğıt, mobilya, sentetik dokuma ve elektrik teçhizatları üretimi de yapılmaktadır. Körfez yöresinde konserve, sabun, bitki çayı ve zeytinyağı üretimi yaygındır. Bandırma taraflarında; kimyasal madde, şarap ve gübre sanayi gelişmiş, Dursunbey taraflarında ise kereste sanayi gelişmiştir. İlde kolonyacılık sektörü de gelişmiş durumdadır. İmalat sanayi ise toplam GSYİH’nın %17’sini oluşturmaktadır. Sındırgı ve Bigadiç’te ise çok miktarda halı tezgâhı vardır. 2001 Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, 10 kişiden fazla işçi çalıştıran fabrika sayısı 104’tür ve buralarda 14 bin kişi çalışmaktadır.

8 ticaret odası ve 5 ticaret borsası bulunan Balıkesir’de üretilen ürünlerin çoğu yurt içinde tüketilmekte, bir kısmı da Bandırma Limanı’ndan ihraç edilmektedir. Gümrüklerinde, aralarında kimyasal maddeler, elektrikli araçlar, sentetik çuval, gıda, madencilik, mermer gibi ürünlerin de bulunduğu ihracatta 50, ithalatta 32 ayrı ürün çeşidi yer almaktadır. İlin dış ticaret merkezi olan Bandırma Limanı, tüm Balıkesir’in ihracat ve ithalatının yüzde 90’ını gerçekleştirmektedir.

Madencilik

İl bor minarelleri bakımından oldukça zengindir. Türkiye’de bulunan Dünya’daki bor rezervlerinin %60’ına tekabül eden bor madenlerinin bir kısmı Bigadiç ilçesindedir. Marmara Adası’nda mermer ocakları vardır. Balya’da kurşun, Edremit’te demir rezervi, Dursunbey’de ametist yatakları vardır.

Turizm

Balıkesir, denize sahip olduğu için deniz turizmi gelişmiştir. Marmara’da veya Ege’de kıyıya sahip ilçeler ile adalar, başlıca turizm merkezleridir. Buralarda çeşitli plajlar ve oteller mevcuttur. İl, 1970’li yıllarda Türkiye’nin gelişme bakımından en önde giden turizm bölgesi haline gelmiştir. Balıkesir’in turizm beldeleri, genelde iç turizm talebini karşılar. İl kış turizminden mahrum olsa da kaplıca turizmi yapılmaktadır. Gönen, Edremit, Manyas, Susurluk, Bigadiç, Sındırgı ilçelerinde ve Merkez’e bağlı Pamukçu Beldesi’nde kaplıcalar bulunmaktadır. Bu kaplıcalar sayesinde ildeki turizm süresi uzamaktadır. İlde turizme katkısı olan cami, kilise, harabe gibi çeşitli tarihi eserler mevcuttur.Kazdağı çevresinde oksijen yoğunluğu fazladır.

İlde birçok etkinlik düzenlenmektedir. Dağlık yerlerde dağ sporları yapılmaktadır.Yine kıyı yöresinde yelkencilik yapılmaktadır. Ayvalık’ta, Edremit’deki Kazdağları ile Şahinderesi Mevkii’nde ve Merkez’deki Çengeloğlu Mevkii’nde avcılık yapılmaktadır. Avcılığa dair ilde kulüpler de bulunmaktadır.

İlde toplam 178 tane sit alanı vardır. Adramytteion, Antandros ve Kizikos gibi arkeolojik sitler, turizm açısından önemlidir. İl sınırları içinde 10 tane müze vardır.Bu müzelerden 2 tanesi Balıkesir Müzesi Müdürlüğü’ne bağlıdır.Yine ilde Balıkesir Ulusal Fotoğraf Müzesi adlı fotoğraf müzesi bulunmaktadır. Merkezdeki Devrim Erbil Çağdaş Sanatlar Müzesi’nde bulunan Kent Arşivi’nde il ile ilgili birçok kaynağa ulaşılabilir.

Türk Silahlı Kuvvetleri Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın ilk jet üssü olan 9. Ana Jet Üs Komutanlığı ile 6. Ana Jet Üs Komutanlığı Balıkesir’de bulunmaktadır.

Tarihçe